c classe littora Galliae atque Germaniae vastantesa, bellum susceptum est. Quorum rex Godofridus adeo vana spe inflatus erat, ut sibi totius Germaniae promitteret potestatem. Frisiam quoque atque Saxoniam haud 5 aliter atque suas provintias aestimabat". Iam Abodritos, vicinos suos, in suam ditionem redegerat, iam eos sibi 808. vectigales fecerat. Iactabat etiam se brevi Aquasgrani, 810. ubi regis comitatus erat, cum maximis copiis adventurum. Nec dictis eius, quamvis vanissimis, omnino fides ab10 nuebatur, quin potius putaretur tale aliquid inchoaturus, nisi festinata fuisset morte praeventus. Nam a proprio satellite interfectus et suae vitae et belli a sef inchoati finem acceleravit. h 15.* Haec sunt bella, quae rex potentissimus per 15 annos XLVII tot enim annis regnaverat1 in diversis terrarum partibus summa prudentia atque felicitate gessit. gessit. Quibus regnum Francorum, quod post patrem Pippinum magnum quidem et forte susceperat, ita nobiliter ampliavit, ut poene duplum illi adiecerit. 20 Nam cum prius non amplius quam ea pars Galliae, quae inter Rhenum et Ligeremi oceanumque ac mare Balearicum iacet, et pars Germaniae, quae inter Saxoniam et Danubium Rhenumque ac Salam fluvium, qui Thuringosk et Sorabos dividit, posita a Francis qui Orien25 tales dicuntur incolitur, et praeter haec Alamanni atque Baioarii ad regni Francorum potestatem pertinerent: ipse per bella memorata primo Aquitaniam et Wasconiam totumque Pyrinei montis iugum et usque ad Hiberum amnem, qui apud Navarros ortus et fertilissimos 30 Hispaniae agros secans sub Dertosae civitatis moenia r Balearico mari miscetur; deinde Italiam totam, quae ab Augusta Praetoria usque in Calabriam inferiorem, in qua Grecorum ac Beneventanorum constat esse confinia, 35 S n *) Wal. c. 16: Quantum Karolus regno Francorum suo labore adiecerit. a) vast. Germaniae om. A 3. d) exist. A 2. c) om, B1: et A 2. f) a se om. A 1. l. 11 A 1'), et ita A 1. 2a. C 2. P. n) Equit, B1, b) Godefridus A 1. P. e) Abodricos A1; Obodritos A 2a. C 2. g) XLVIII A 3. h) Hrenum 42. 2a. 3; Renum C2 (et infra p. 16, post. i) ita A 2. 3. B 1. C2; Ligerim A 1. C 1. k) Turingos 40 ) postea A1. 3. 3a. m) ad regni om. C2, ubi Franc. Baioarii pot. o) Guasconiam A 3a. p) Pirinei 41; Pyrenei A 2. C 1. 2. Tortose A 3a. r) moenibus A5. C1. 2. J. s) Angusta 41. C2. q) Tertosę A 3; 1) Annis 768. et 814. integris annumeratis anni 47 efficiuntur. JA. decies centum et eo amplius passuum milibus longitudine porrigitur 1; tum Saxoniam, quae quidem Germaniae pars non modica est, et eius quae a Francis incolitur duplum in lato habere putatur, cum ei longitudine possit esse consimilis; post quam utramque Pannoniam 5 et adpositam in altera Danubii ripa Daciama, Histriam quoque et Liburniam atque Dalmaciam, exceptis maritimis civitatibus, quas ob amicitiam et iunctum cum eo foedus Constantinopolitanum imperatorem habere permisit; deinde omnes barbaras ac feras nationes, quae 10 inter Rhenum ac Visulam 2 fluvios oceanumque c* ac Danubium positae, lingua quidem poene similes, moribus vero atque habitu valde dissimiles, Germaniam incolunt, ita perdomuit, ut eas tributarias efficeret; inter quas fere praecipuae sunt Welatabi, Sorabi, Abodriti, Boe- 15 manid cum his namque bello conflixit -; ceteras, quarum multo maior est numerus, in deditionem suscepit. 16.* Auxit etiam gloriam regni sui quibusdam regibus ac gentibus per amicitiam sibi conciliatis. Adeo namque Hadefonsum Galleciaes atque Asturicae regem 20 sibi societate devinxit, ut is1, cum ad eum vel litteras vel legatos mitteret, non aliter se apud illum quam proprium suum appellari iuberet. Scotorum1 quoque reges sic habuit ad suam voluntatem per munificentiam inclinatosm, ut eum numquam aliter nisi dominum se- 25 que subditos et servos eius pronuntiarent. Extant epistolae ab eis ad illum missae, quibus huiusmodi affectus" eorum erga illum indicatur. Cum Aaron3 rege Persarum, qui excepta India totum poene tenebat orientem, talem habuit in amicitia concordiam, ut is° gratiam eius om- 30 nium qui in toto orbe terrarum erant regum ac principum amicitiae praeponeret solumque illum honore ac munificentia sibi colendum iudicaret; ac proinde, cum *) Wal. c. 17: Quomodo exterarum gencium societatem et acquirere studuerit et servare. c) exceptis a) Datiam 41. 3. P. b) Dalmatiam A1. 2. 3. P. amicitiam om. 35 i) om. B1; his B 2. P., corr. is 40 1) Haec ex Plinii Hist. nat. III, 5. 6. hausit. WATT. 3) Harun al-Raschid. f) Ahdef. g) Gallaecie h) Asturiae m) subditos 2) Weichsel. |