e

g

IN NOMINE DOMINI DEI OMNIPOTENTIS, PATRIS ET FILII ET SPIRITUS SANCTI. Descriptio atque divisio, quae facta est a gloriosissimo atquea piissimo domno Karolo imperatore augusto anno ab incarnatione 5 domini nostri Iesu Christi DCCCXI, anno vero regni eius in Francia XLIII. et in Italia XXXVI, imperii autem XI, indictione IIII, quam pia et prudenti consideratione facere decrevit et Domino annuente perfecit de thesauris suis atque pecunia quae in illa die in camera 10 eius inventa est. In qua illud praecipue praecavere voluit, ut non solum eleimosinarum largitio, quae sollempniter apud Christianos de possessionibus eorum agitur, pro se quoque de sua pecunia ordine atque ratione perficeretur, sed etiam ut heredes sui omni ambiguitate remota, quid ad se 15 pertinere deberet, liquido cognoscere et sine lite atque contentione sua inter se conpetenti partitione dividere potuissent. Hac igitur intentione atque proposito omnem substantiam atque suppellectilem suam, quae in auro et argento gemmisque et ornatu regio in illa, ut dictum est, die in camera 20 eius poterat inveniri, primo quidem trina divisione partitus est; deinde easdem partes subdividendo de duabus partibus XX et unam partem fecit, tertiam integram reservavit. Et* duarum quidem partium in XX et unam partem facta divisio tali ratione consistit, ut, quia in regno illiush metro25 politanae civitates XX et una esse noscuntur, unaquaeque illarum partium ad unamquamque metropolim per manus heredum et amicorum suorum eleimosinae nomine perveniati, et archiepiscopus, qui tunc illius ecclesiae rector extiterit, partem quae ad suam ecclesiam data est suscipiens cum suis 30 suffraganeis partiatur, eo scilicet modo, ut pars tertia suae sit ecclesiae, duae vero partes inter suffraganeos dividantur. Harum divisionum, quae ex duabus primis partibus factae sunt et iuxta metropoleorum civitatum numerum XX et una esse noscuntur, unaquaeque ab altera sequestrata semotim in 35 suo repositorio cum superscriptione civitatis ad quam perferenda est recondita iacet. Nomina metropoleorum, ad quas eadem eleimosina sive largitio facienda est, haec sunt: Roma, Ravenna, Mediolanum, Forum Iulii, Gradus,

*) Wal. c. 36: Ut duas eorum partes locis sanctis delegaverit. 40 a) atque piiss. om. A5. b) DCCCXimo A 2. c) XLIIII. A 3. 5. d) XXXVII. corr., ut videtur, XXXVI. A1; 37. P. e) inditione A1. P. f) peccunia A1. P. g) ita B1 (mox elim.). C1; elemosinarum A1. 2a. 3. P., infra C1; elymosinarum A 2 (infra ter elim.). B 1*. 2, et ita deinceps. h) eius 42. i) perveniet 4 2. 3. k) Mediolanium B 3.

Einhard.

3

Colonia, Mogontiacusa, Iuvarum quae et Salzburcb, Treverie, Senones, Vesontiod, Lugdunum®, Rotumagus, Remis, Arelash, Vienna, Darantasia, Ebrodunum, Burdigala1, Turones, Biturigesm. Unius* autem" partis, quam integram reservari voluit, talis est ratio, ut, illis duabus in supra- 5 dictas divisiones distributis et sub sigillo reconditis, haec tertia in usu cotidiano versaretur, velut res quam nulla voti obligatione a dominio possidentis alienatam esse constaret, et hoc tamdiu, quoadusque vel ille mansisset in corpore vela usum eius sibi necessarium iudicaret. Post obitum 10 vero suum aut voluntariam saecularium rerum carentiam eadem pars quatuor subdivisionibus secaretur, et una quidem earum supradictis XX et unae partibus adderetur, alterar a filiis ac filiabus suis filiisque ac filiabus filiorum suorum assumpta, iusta et rationabili inter eos partitione divideretur, 15 tertia vero consueto Christianis mores in usum pauperum fuisset erogata, quartat simili modo nomine eleimosinae in servorum et ancillarum usibus palatii famulantium sustentationem distributa veniret. Ad hanc tertiam totius summae portionem, quae similiter ut ceterae ex auro et argento con- 20 stat, adiungi voluit omnia ex aere et ferro aliisque metallis vasa atque utensilia cum armis et vestibus alioque aut pretioso aut vili ad varios usus facto suppellectili, ut sunt" cortinae1, stragula, tapetia, filtra, coria, sagmata3, et quicquid in camera atque vestiario eius eo die fuisset inventum, 25 ut ex hoc maiores illius partis divisiones fierent et erogatio eleimosinae ad plures pervenire potuisset. Capellam**, id est ecclesiasticum ministerium, tam id quod ipse fecit atque congregavit, quam quod ad eum ex paterna hereditate pervenit, ut integrum esset neque ulla divisione scinderetur, 30

W

*) Wal. c. 37: Ad quid (cod. Hann.: quem) tercia pars deputa

tata sit.

**) Wal. c. 38: Quid de capella sua et libris ordinaverit.

a) Magonciacus A 2. b) Salzbur A 1; Zaltburg A 2; Saltzburg A3; Salzburch A 5; Saltzburc C1; Salzburg P. c) Treveris A 1. 3. P. d) Vesontium 43; Vesoncia 35 B1; Vesoricio A 2. e) Lucd. B 1. f) Rotamagus A1; Rotomagus A 2. 2a. P.; Ratumagus A 5. B 1*. 2. 3. C1; Rodomagum ▲ 3. g) Remis A 1. 2a. 3. P. h) Arales A 5. C1; Areles B 1*. 2. i) Darentasia A 2. 2a. k) Ebrodonum 41. 1) Burdegala A 2a. 3; Burdigula B 1. m) Butturiges A 2; Bituries A 5. o) tandiu A 1. 2a. B 1. P. p) om. A 1. q) vel ut usum sibi A1; vel r) vero add. A 3, quod secunda manu in A1 additum s) morte A1; vero B 1. t) q. vero B 1. u) sint B 1. 1*. 2. w) maioris A 2. 2a. x) ex paterna ad eum perv. hered. A 1.

om. A 3.

n) om. A 2. iudicaret 40

esse adnotavit P. v) atque in A 1. y) atque A 3.

1) Vela, aulaea. 2) Panni lanei genus; filz Germanice. sunt sellae, sellae impositae sarcinae, tum vasa.

3) Sagmata

45