τὸν ἐπίσκοπον τῆς Ρώμης. Οἱ τοιοῦτοι δὲν εἶναι σρατιῶται οὐδὲ δοῦλοι Χριςοῦ, ἀλλὰ δουλεύουν τὰς ἰδίας των ἐπιθυμίας (1). Σημείωσε καὶ τὴν ζωηρὰν μεταφορὰν τοῦ Εμπλέκεται, τὴν ὁποίαν ἐμεταχειρίσθη καὶ ὁ συναπόςολός του Πέτρος (2)· ἀπὸ τοῦ συμβαίνοντος δηλαδὴ εἰς τὰ ἐμπλεκόμενα ἄλογα ζῶα εἰς παγίδας ἢ εἰς δίκτυα, καὶ θυσιαζόμενα ἀπὸ τοὺς κυνηγούς. Οἱ ἐμπλεκόμενοι εἰς βιωτικὰς πραγματείας ἱερεῖς ἐμπλέκονται εἰς ὄλεθρον δι ̓ ἄνοιαν, ὡς ἐμπλέκονται τὰ ἄλογα ζῶα εἰς τὸ δίκτυον, διὰ τὴν ἀλογίαν των. Εἰς τοὺς τοιούτους ἁρμόζει μὲ τὴν αὐτὴν μεταφορὰν τὸ,

Εἰς ἀπέραντον δίκτυον ἄτης
Εμπλεχθήσεσθ ̓ ὑπ' ἀνοίας (3).

ΣΤΡΑΤΟΛΟΓΗΣΑΝΤΙ. Στρατολογῶ εἶναι λέξις τοῦ παρακμάζοντος ἑλληνισμοῦ· οἱ παλαιοὶ ἔλεγαν Καταλέγειν τρατιώτας (lever des troupes), καὶ ἡ ςρατολογία, Κατάλογος, κατὰ τὸν Ησύχιον : « Κατάλογος, ἡ ἀναγραφὴ » τῶν ὀφειλόντων ςρατεύεσθαι κ. τ. λ. ». Ὁ δὲ ςρατολογούσ μενος, ὁ ἐκ Καταλόγου, η Εν Καταλόγῳ (conscrit). — ΑΡΕΣΗ. Δὲν εἶναι δυνατὸν ν ̓ ἀρέσῃ ὁ σρατιώτης εἰς τὸν τρατολόγον, ἐὰν, εἰς τὸν αὐτὸν καιρὸν ἐνῷ ςρατεύεται, ἐπι φορτίζεται καὶ πολιτικὰς δουλείας· « Οὐδεὶς δύναται δυσί » κυρίοις δουλεύειν· ἡ γὰρ τὸν ἕνα μισήσει, καὶ τὸν ἕτερον » ἀγαπήσει· ἡ τοῦ ἑνὸς ἀνθέξεται, καὶ τοῦ ἑτέρου κατα » φρονήσει » (4).

5. ΕΑΝ ΔΕ ΚΑΙ ΑΘΛΗ ΤΙΣ. Καθ' ὑπερβατὸν σχῆμα,

(1) Προς Τίτ. γ', 3. Ιδε καὶ Πρὸς Ρωμ. ις', 18.=(2) Β', Πέτρ. Καθολ. β', 20. — (3) Αισχύλ. Προμ. δεσμ. 108. (4) Ματθ. 5', 24.

ἀντὶ τοῦ « Καὶ ἐὰν δὲ ἀθλῇ τις ». Μετὰ τὸ ἀπὸ τοὺς σρατιών τας παράδειγμα, προσθέτει δεύτερον ἐδῶ τὸ ἀπὸ τοὺς ἀθλητὰς, ἤγουν τοὺς ἀγωνιζομένους δημοσίως, εἰς δρόμον, πάλην ή ἄλλην τινὰ σωματικὴν γυμνασίαν. - ΟΥ̓ ΣΤΕΦΑΝΟΥΤΑΙ κ. τ. λ. Τὸ ἔπαθλον τοῦ νικήσαντος ὡσεπιπολὺ ἦτο σέφανος ἀπὸ κλάδον ἐλαίας εἰς τοὺς Ολυμπιακοὺς ἀγῶνας, καὶ εἰς ἄλλους ἄλλος (1). — ΝΟΜΙΜΩΣ. Νόμιμον ἄθλησιν ὀνομάζει τὴν γινομένην κατὰ τοὺς ὡρισμένους, πρὸ τοῦ ἀγῶνος καὶ εἰς αὐτὸν τὸν ἀγῶνα, νόμους καὶ κανόνας εἰς καθέκαςον εἶδος γυμνασίας, τοὺς ὁποίους ἐχρεώσει νὰ φυλάσσῃ ὁ ἀθλητὴς, διὰ νὰ κριθῇ ἄξιος τοῦ ςεφάνου. Περὶ τούτων τῶν κανόνων λέγει καὶ ὁ Επίκτητος, « Δός μοι ἀπόδειξιν, εἰ ΝΟΜΙΜΩΣ ΑΘΛΗ » ΣΑΣ κ. τ. λ. » (2). Καὶ πάλιν, « Θέλεις Ολύμπια » νικῆσαι;... Δεῖ σε εὐτακτεῖν, ἀναγκοτροφεῖν, ἀπέχεσθαι » πεμμάτων, γυμνάζεσθαι πρὸς ἀνάγκην, ἐν ὥρᾳ τεταγμένη, » ἐν καύματι, ἐν ψύχει, μή ψυχρόν πίνειν, μὴ οἶνον, ὡς » ἔτυχε κ. τ. λ. » (3). Ημέλησεν ὁ Επίκτητος νὰ προσθέσῃ καὶ τὴν ἀπὸ Ἀφροδίσια ἀποχὴν τῶν ἀθλητῶν (4). Αφροδίσια νοῶ ἐδῶ τὰς ἀνόμους μίξεις, ὄχι τον νόμιμον γάμον, ὅτις δὲν ἐμποδίζει τίποτε τὸν ἱερέα εἰς τὴν διδασκαλίαν τοῦ εὐαγγελίου. Αὐτὴ ἡ φροντὶς τῆς χρησῆς τῶν ἰδίων του τέκνων ἀνατροφῆς εἶναι ςρατεία τοῦ Χριςοῦ. Τοὺς ἀθλητικούς νόμους τούτους ἐμνημόνευσεν ὁ Απόςολος καὶ εἰς ἄλλην ἐπιςολήν, « Πᾶς δὲ

(1) POTTER. Archæolog. Græc. 11, 22, σελ. 412. — (2) Αρριαν. Διατρ. Επικτ. ΙΙΙ, 10, § 8, σελ. 176. (3) ὁ αὐτ. αὐτόθ. 15, § 2-5, σελ. 185, καὶ Εγχειρίδ. XXIX, § 2. = (4) Ιδ. τὰς εἰς τὸ Επικτ. Εγχειρίδ. σημ. σελ. 128, καὶ τὰς σημ. τοῦ Περίζων. εἰς τὴν Αίλιαν. Ποικ. ίςορ. Χ, 2, ΧΙ, 5.

2.=

» ὁ ἀγωνιζόμενος πάντα ἐγκρατεύεται. Εκεῖνοι μὲν οὖν, ἵνα φθαρτὸν ςέφανον λάβωσιν· ἡμεῖς δὲ, ἄφθαρτον » (1).

6. ΤΟΝ ΚΟΠΙΩΝΤΑ ΓΕΩΡΓΟΝ ΔΕΪ ΠΡΩ͂ΤΟΝ κ. τ. λ. Τὸ ἐξηγοῦν κατὰ σχῆμα τὸ λεγόμενον Υπερβατόν, ἀντὶ τοῦ, « Τὸν γεωργὸν πρῶτον κοπιῶντα δεῖ τῶν καρπῶν μετα» λαμβάνειν » (2), ἤγουν ὁ γεωργὸς χρεως εῖ νὰ κοπιάσῃ πριν ἀπολαύσῃ τοὺς καρποὺς τῶν κόπων του, πρῶτον δηλαδὴ νὰ σπείρῃ, νὰ θερίσῃ, ν' ἀλωνίσῃ, ἔπειτα νὰ τοὺς ἀπολαύσῃ· καὶ οὕτω τὸ ἡρμήνευσαν οἱ μεταφραςαὶ τῆς Γενεύης: Il faut que le laboureur travaille avant que de recueillir les fruits. ᾗ ἐξήγησις μὲ φαίνεται βιασμένη, μάλιςα ἂν παραβάλῃς τὸ λεγόμενον μὲ τὰ προλεχθέντα, « Οἱ καλῶς » προεςώτες πρεσβύτεροι διπλῆς τιμῆς ἀξιούσθωσαν, μάλιςα » οἱ κοπιῶντες ἐν λόγῳ καὶ διδασκαλίᾳ » καὶ τὸ ἐπιφερόμενον ἀμέσως παράδειγμα ἀπὸ τῆς γεωργίας « Λέγει γὰρ ἡ Γραφή » Βοῦν ἀλοῶντα οὐ φιμώσεις. Καί Άξιος ὁ » ἐργάτης τοῦ μισθοῦ αὐτοῦ » (3), καὶ ὅσα λέγει πρὸς τοὺς Κορινθίους (4). Οὕτως τὸ ἐνόησε καὶ ὁ Ἀμβρόσιος : « ὁ Τιμόθεος (λέγει) ἦτο τόσον ἐγκρατής, ὥςε νὰ ἀπέχῃ καὶ » ἀπὸ τὰ συγχωρημένα. Διότι τοῦτο νοεῖ, ὅτι δὲν ἐλάμβανε » τὸ μέρος του ἀπὸ τὸ γαζοφυλάκιον τῆς ἐκκλησίας, μ ̓ ὅλον » ὅτι ὁ Χριστὸς ἐδιάταξε νὰ τρέφωνται ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιον, οἱ * κήρυκες τοῦ Εὐαγγελίου [Α', Πρὸς Κορινθ. 9', 14]. Διὰ » τοῦτο παραγγέλλει ὁ Ἀπόσολος, νὰ λαμβάνῃ πρῶτον ὅςις » εἶναι πρῶτος, ἔπειτα νὰ μοιράζῃ εἰς τοὺς λοιπούς » : Tantæ abstinentiæ sanctus fuit Timotheus, ut etiam a

(1) Α', Προς Κορινθ. Α', 25. — (2) ROSEN MULLER, Schol. in Νου. Testament. tom. V, pag. 80. (3) Α', Προς Τιμόθ. έ,

licitis se temperaret. Hoc enim vult intelligi quia a participatione gazophylacii se abstinebat, cum hoc Dominus decreverit, ut qui Evangelium annuntiant, de Evangelio vivant. Ideo Apostolus prius hunc sumere præcipit, qui primus est, et sic cateris distribuere (1).

ΝΟΕΙ À ΛΕΓΩ. Κατάλαβε ὅτι τὸ παράδειγμα τοῦ 75 γεωργοῦ ἀποβλέπει μάλιςα ἐσέ. Καὶ τοῦτο βεβαιόνει, ὅ,τι ἀνωτέρω εἶπεν ὁ Αμβρόσιος περὶ τῆς διαγωγῆς τοῦ Τιμοθέου, τὴν ὁποίαν ἐδύνατο να γνωρίζῃ ἐκ παραδόσεως. διάφορος γραφὴ ΔΩΣΕΙ, ἴσως ἔλαβεν ἀφορμὴν ἀπὸ τὴν φαινομένην ἀναρμοσίαν τοῦ ἀκολούθου συνδέσμου ΔΩΗ ΓΑΡ ΣΟΙ, τὸν ὁποῖον ἔκριναν ἐδῶ πλεοναςικὸν ἡ παραπληρωματικόν. Η φράσις ὅμως εἶναι ἐλλειπτικὴ, ἰσοδύναμος τῆς Εὔχομαι γὰρ ἵνα δῴη [ἀντὶ τοῦ Δῷ] σοι ὁ κύριος σύνεσιν. Σημείωσε δὲ καὶ τὸ Σύνεσιν μετὰ τὸ Νόει, κατὰ τὸ « Οὔπω νοεῖτε, » οὐδὲ συνίετε ; » (2).

8. ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ ΜΟΥ. Συχνὰ καὶ εἰς ἄλλας ἐπιςολὰς ἐμεταχειρίσθη ὁ Παῦλος τὴν φράσιν Κατὰ τὸ εὐαγγέλιόν μου, διὰ τῆς ὁποίας, κατά τινας ἐξηγητὰς νοεῖ τὸ Εὐαγγέλιον τοῦ Λουκᾶ, ὠνομασμένον ἴδιόν του, διὰ τὴν πρὸς τὸν Λουκᾶν μαθητὴν καὶ συνοδοιπόρον τοῦ Παύλου οικειότητα (3). Απλούςερον καὶ πιθανώτερον τὸ ἐξω ήγησεν ὁ Θεοφύλακτος· « Κατὰ τὸ εὐαγγέλιον μου. Ησαν σαν γάρ » τινες ἕτερα εὐαγγελιζόμενοι· ἀλλ ̓ οὐκ ἐκείνοις, ἀλλὰ τῷ » ἐμῷ εὐαγγελίῳ δεῖ προσέχειν » (4). Οἱ ἕτερα εὐαγγελιζό

(1) S. AMBROS. Commentar. in Epistol. II, ad Timoth. cap. II, 6. = (2) Μάρκ. ή, 17. =(3) Ιδ. Εὐσέβ. Παμφ. Εκκλησ. ίςορ. ΙΙΙ, 4 και 25. SUICER. Thesaur. ecclesiast. tom. I, (4) IDEM, ibid. pag. 1230.: pag. 1231.

μενοι οὗτοι ἦσαν μάλιςα ἀπὸ τοὺς Ἰουδαίους, τοὺς ὁποίους ἐλέγχει ὁ Παῦλος ὡς ἑτεροδιδασκάλους (ι)· καὶ ἐπεριφέροντο τότε πολλὰ ἄλλα εὐαγγέλια συνταγμένα ἀπὸ ψευδαποςόλους, μεταξὺ τῶν ὁποίων ἦτο καὶ τὸ Καθ ̓ Εβραίους ἐπιγραφό μενον εὐαγγέλιον, γραμμένον ἢ ἀπὸ τοὺς αὐτοὺς ἐκείνους συγχρόνους τοῦ Παύλου ἑτεροδιδασκάλους, ἢ τοὺς μετὰ μικρὸν ἐξ ἐκείνων γεννηθέντας αἱρετικοὺς, τοὺς ὀνομασθέντας Εβιωνίτας (2), οἱ ὁποῖοι καὶ μόνον τὸ Καθ' Εβραίους εὐαγγέλιον ἐπίσ ζευαν, ἀποςρεφόμενοι τὸν Παῦλον, ὡς ἀποςάτην τοῦ νόμου « Τοῦ μὲν Αποσόλου πάσας τὰς ἐπιςολὰς ἀρνητέας ἡγοῦντο » εἶναι, ἀποςάτην ἀποκαλοῦντες τοῦ νόμου· εὐαγγελίῳ δὲ μόνῳ » τῷ Καθ' Εβραίους λεγομένῳ χρώμενοι, τῶν λοιπῶν σμικρὸν »ἐποιοῦντο λόγον » (3).

ΜΕΧΡΙ ΔΕΣΜΩΝ. ἦτο λοιπὸν ὁ Παῦλος εἰς τὴν φυ9. λακήν· καὶ εἰς τοῦτο ςηρίζονται οἱ κρίναντες, ὅτι ἔγραψε τὴν παροῦσαν ἐπιςολὴν, εὑρισκόμενος τὸ δεύτερον εἰς τὴν Ρώμην (4). — Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΟΥ̓ ΔΕΔΕΤΑΙ. Λόγος τοῦ Θεοῦ, καὶ Λόγος ἁπλῶς, εἰς τὴν Νέαν Διαθήκην σημαίνει τὸ Εὐαγγέλιον. « Τῶν γὰρ δὴ χειρῶν καὶ τῶν » ποδῶν δεδεμένων, ἡ γλῶττα κηρύττει τὸ εὐαγγέλιον » λέγει ὁ Θεοδώρητος (5).

10. ΔΙΑ ΤΟΥ͂ΤΟ. . . ΔΙΑ ΤΟΥΣ κ. τ. λ. Τινὲς ἔκριναν τὸ ΔΙΑ ΤΟΥ͂ΤΟ περιττόν, διὰ τὴν ἀκολουθοῦσαν ἀμέσως δευτέραν πρόθεσιν ΔΙΑ· ἐπειδὴ ἤρκει, χωρὶς αὐτό, τὸ « Πάντα

ὑπομένω διὰ τοὺς ἐκλεκτούς ». Καὶ διὰ νὰ θεραπεύσωσι

(1) ἴδ. ανωτέρ. σελ. 75 και 201. (2) Εὐσέβ. Παμφ· Εκκλησ. ίςορ. ΙΙΙ, 25. δε καὶ FABRIC. Biblioth. Græc. tom. III, pag. 168-173. (3) Εὐσεβ. Παμφ. Εκκλησ. ίςορ. ΙΙΙ, 27.

(4) ἶδε ἀνωτέρ. σελ. 233. II, pag. 251.

· (5) SUICER. Thesaur. ecclesiast.