Εικόνες σελίδας
PDF
Ηλεκτρ. έκδοση

NARRATION XLIX.

Jugurtha visits Rome.

(Rom. Hist. Sallust de Bello Jugurthi.)

SCARCELY had Micipsa breathed his last, when Jugurtha turns against his two adopted brothers, the very power, which he had received for their protection. Hiempsal falls the first victim to his ambition. Having obtained at Rome by force of presents, impunity for his crime, and being persuaded that the murder of Adherbal, must be attended with dangerous consequences, he sei-zes his person, and destroys him by the most cruel . torments.

QUOD postquàm Romæ cognitum est, et res in senatu agitari cœpta, iidem illi ministri regis, interpellando, ac sæpè gratiâ, interdùm jurgiis, trahendo tempus, atrocitatem facti leniebant. Ac ni Caius Memmius, tribunus plebis designatus, vir acer, et infestus potentiæ nobilitatis, populum romanum edocuisset id agi, uti per paucos factiosos Jugurthæ scelus condonaretur; profectò omnis invidia, prolatandis consultationibus, dilapsa foret : tanta vis gratiæ, atque pecuniæ regis erat! Sed ubi senatus delicti conscientiâ populum timet; lege sempronia, provinciæ futuris consulibus Numidia atque Italia decreta: consules de

clarati Publius Scipio Nasica, Lucius Bestia Calpurnius: Calpurnio Numidia, Scipioni Italia obvenit. Dein exercitus, qui in Africam portaretur, scribitur, stipendium aliaque, quæ bello usui forent, decernuntur.

At Jugurtha, contrà spem nuncio accepto, (quippè cui Romæ omnia venire, in animo hæserat) filium, et cum eo duos familiares ad senatum legatos mittit; iisque, uti illis quos Hiempsale interfecto miserat, præcipit, omnes mortales pecuniâ adgrediantur. Qui postquam Romam adventabant, senatus à Bestiâ consultus est, placeret ne legatos Jugurthæ recipi manibus iique decrevêre, ni regnum, ipsum. que deditum venissent, uti in diebus proximis decem Italiâ decederent. Consul Numidis ex senatûs decreto nunciari jubet; ita, infectis rebus, illi domum discedunt.

:

..Socius et administer omnium consiliorum adsumitur Scaurus; qui, tametsi a principio, plerisque ex factione ejus corruptis, acerrimè regem impugnaverat, tamen magnitudine pecuniæ, à bono honestoque in pravum abstractus est. Sed Jugurtha primùm tantummodò belli moram redimebat, existimans sese aliquid interìm Romæ pretio aut gratiâ effecturum : posteà verò quàm participem negotii Scaurum ac cepit; in maximam spem adductus recuperandæ pacis, statuit cum eis de Omnibus pactionibus præsens agere. Ceterùm intereà, fidei

caussa, mittitur à consule Sextius quæstor in oppidum Jugurtha Vaccam; cujus rei species erat acceptio frumenti quod Calpurnius palàm legatis imperaverat, quoniam deditionis morâ induciæ agitabantur. Igitur rex, uti constituerat, in castra venit: ac pauca præsenti consilio locutus de invidiâ facti sui, atque uti in deditionem acciperetur; reliqua cum Bestiâ et Scauro secreta transegit. Dein postero die, quasi per saturam sententiis exquisitis, in deditionem accipitur: sed, uti pro consilio imperatum erat, elephanti xxx, pecus, atque equi multi, cum non parvo argenti pondere, quæstori traduntur. Calpurnius Romam ad magistratus rogandos proficiscitur : in Numidiâ et exercitu nostro pax agitabatur.

Postquam res in Africà gestas, quoque modo actæ forent, fama divulgavit, Romæ per omnes locos et conventus de facto consulis agitari apud plebem gravis invidia: Patres solliciti erant ; probarent ne tantum flagitium, an decretum consulis subverterent, parùm constabat. Ac maximè eos potentia Scauri, quòd is auctor et socius Bestiæ ferebatur, à vero bonoque impediebat. At Caius Memmius,cujus de libertate ingenii, et odio potentiæ nobilitatis suprà diximus, inter dubitationem et moras senatûs, concionibus populum ad vindicandum hortari; monere ne rempublicam, ne libertatem suam desererent; multa superba, crudelia facinora nobilitatis ostendere;

Erat eà tempestate Roma Numida quidam, nomine Massiva, Gulussæ filius, Masinissæ nepos ; qui, quia in djssensione regum Jugurthe adversus fuerat, deditâ Cirtâ et Adherbale interfecto, profugus ex ́Africâ abierat. Huic Spurius Albinus, qui proximo anno post Bestiam cum Quinto Minucio Rufo consulatum gerebat, persuadet, quoniam ex stirpe Masinissæ sit, Jugurtham ob scelera invidia cum metu urgeat, regnum Numidiæ ab senatu petat. Avidus consul belli gerendi, moveri quam senescere, omnia malebat : ipsi provincia Numidia, Minucio, Macedonia evenerat. Quæ postquàm Massiva agitare cœpit, neque Jugurthæ in amicis satis præsidii est, quod eorum alium conscientia, alium mala fama et timor animi impediebat: Bomilcari, proximo ac maximè fido sibi, imperat, pretio, sicuti multa confecerat, insidiatores Massiva paret ac maximè occultè : sin id parùm procedat, quovis modo Numidam interficiat. Bomilcar maturè regis mandata exsequitur; et per homines talis negotii artifices, itinera egressusque ejus, postremò loca atque tempora cuncta explorat; dein, ubi res postulabat, insidias tendit. Igitur unus ex eo numero, qui ad cædem parati erant, paulò inconsultius Massivam adgreditur, illum obtruncat: sed ipse deprehensus, multis hortantibus, et in primis Albino consule, indicium profitetur. Fit reus magis ex æque bonoque, quìm ex jure gen

tium, Bomilcar, comes ejus qui Romam fide publicâ venerat.

At Jugurtha, manifestus tanti scele ris, non priùs omisit contrà verum niti, quàm animadvertit super gratiam atque pecuniam suam invidiam facti esse Igitur, quamquàm in priore actione ex amicis quinquaginta vades dederat; regno magis quàm vadibus consulens, clam in Numidiam Bomilcarem dimittit, veritus ne reliquos populares metus invaderet parendi sibi, si de illo supplicium sumtum foret et ipse paucis diebus eòdem profectus est, jussus à senatu Italiâ decedere. Sed postquàm Româ egressus est, fertur, sæpè tacitus eò respicens, postremò dixisse Urbem venalem et maturè perituram, si emptorem invenerit.

« ΠροηγούμενηΣυνέχεια »