Συνθήκη. τοῦ Κάτω Νοβογορόδου, ὁ δὲ Κωνσταντῖνος εἰς Οὐστοῦγον. Τότε Δημήτριος ὁ Ἰωάννου, στερηθεὶς μητρός τε καὶ ἀδελφοῦ, ἐποιήσατο μετὰ τοῦ ἐξαδέλφου Βλαδιμίρου τοῦ Ἀνδρέου λυσιτελῆ ἀμφοτέροις συνθήκην. Μάρτυς δὲ τῆς συμβάσεως ταύτης ὑπῆρξε καὶ ὁ Μητροπολίτης ̓Αλέξιος, κρατῶν τὸν Ἅγιον Σταυρὸν, ὃν ἀσπασθέντες οἱ νέοι ἡγεμόνες, περικυκλούντων αὐτοὺς τῶν εὐπατριδῶν, ὤμοσαν ὅτι τηρήσουσιν ἀκριβῶς τοὺς ἑπομένους ὅρους. « Ὀμνύομεν, ὅτι διαβιώσομεν μι» μούμενοι τοὺς πατέρας ἡμῶν. Καὶ ἐγὼ μὲν ὁ Βλα» δίμιρος ὀμνύω, ὅτι τιμήσω σε τὸν Μέγαν Ἡγεμόνα » ὡς πατέρα ὑποτασσόμενος τῇ ἀνωτάτη ἐξουσίᾳ σου. » Ἐγὼ δὲ ὁ Δημήτριος ὀμνύω ὅτι οὐκ ἐξυβρίσω σε, » ἀλλ ̓ ἀγαπήσω σε ὡς νεώτερον ἀδελφόν. Εκάτερος δ ̓ » ἡμῶν διατίθεται ἀδιαφιλονεικήτως τὴν ἑαυτοῦ κλη» ρονομίαν· ἐγὼ μὲν ὁ Δημήτριος τὴν καταλειφθεῖσαν » μοι ὑπὸ τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ Συμεῶνος μερίδα, σὺ » δὲ τὸν πατρικὸν κλῆρόν σου. Οἱ φίλοι καὶ οἱ ἐχθροὶ » ἡμῶν ἔστωσαν κοινοί. Ἐὰν ἀνακαλύψωμεν συνω» μοσίαν τινὰ προθυμηθησόμεθα ἀναγγεῖλαι ἀλλήλοις » τὰ περὶ αὐτῆς. Οἱ εὐπατρίδαι ἑκατέρου ἡμῶν εἰσιν » ἐλεύθεροι, ὅπως μεταβαίνωσιν οἱ μὲν ἐμοὶ πρὸς σὲ, » οἱ δὲ σοὶ πρός με, ἀποδόντες προηγουμένως ὅσα ἔλα» βον χωρία. Οὔτ ̓ ἐγὼ ἐν ταῖς σαῖς κληρουχίαις ἀγο» ράσω κώμας καὶ δούλους, οὔτε σὺ ἐν ταῖς ἐμαῖς. » Ὑπισχνούμεθα προσέτι ἵνα μηδόλως δικάζωμεν, ή » φορολογῶμεν ἐν αὐταῖς. ̓Αλλ ̓ ἐγὼ ὁ Βλαδίμιρος ἀ» ναδέχομαι ἵνα διαβιβάζω σοι, τῷ Μεγάλῳ Ἡγεμόνι, » ἐκ τῆς κληρουχίας μου τὸν ὑπὲρ τοῦ Χάνη τεταγμέ» νον φόρον. Αἱ δὲ πρόσοδοι τῶν κτημάτων τῆς ἡγε » μονίδος Ἰουλιανίος ἀνήκουσιν ἡμῖν κοινῶς. Ἐργά» τας ἐγγεγραμμένους ἐν ταῖς ἐκατοστύσιν ἑκατέρας » ἡγεμονίας ἀποποιούμεθα ἐν ταῖς ὑπηρεσίαις ἡμῶν, » ὡς καὶ τοὺς ἐλευθέρους γεωργοὺς ὑποτελεῖς ἡμῖν. » Οἱ ἄποικοι τῆς παρεμβολῆς (ὑπενοοῦντο δὲ διὰ τοῦ » ὀνόματος τούτου οἱ Τάταροι, οἱ ἀδείᾳ τῶν ἡμετέρων » ἡγεμόνων ἐν ταῖς ‘Ῥωσσικαῖς πόλεσι παροικοῦντες) » ὑπερετοῦσι παρ ̓ ἡμῖν, ὡς καὶ ἐν τῷ παρελθόντι. Ἐὰν » δέ τυχον ἐγὼ μὲν ἔχω ἀξιώσεις ἐπί τινος τῶν σῶν » εὐπατριδῶν, σὺ δ ̓ ἐπί τινος τῶν ἐμῶν, τότε ἡ ἀμφισ» βήτησις δικασθήσεται ὑπὸ κοινῶν ἀμφοτέροις δικα» στῶν. Διαφωνησάντων δὲ τούτων, ἡ κρίσις ἐκφέρε» ται ὑπὸ κοινοῦ διαιτητοῦ. Σὺ ὁ νεώτερος ἀδελφὸς μέ» τεχε τῶν ἐκστρατειῶν μου, ἔχων ὑπὸ τὰς ἡγεμονικὰς » σημαίας πάντας τοὺς εὐπατρίδας καὶ θεράποντάς σου » καὶ μισθοδοτούμενος κατὰ τὸν χρόνον τῆς ὑπηρε» σίας σου.» Οὕτως ὁ Μέγας Ἡγεμών, ἀποστερῶν τῶν κληρουχιῶν τοὺς ἀπωτέρους συγγενεῖς, οὐδόλως ἔπρατ τε τοῦτο καὶ πρὸς τὸν ἐγγύτατον, ὥστε ἡ ἡγεμονία τῆς Μόσχας ἔμενεν εἰσέτι μεμερισμένη. Ἐν τούτοις οἱ ἐν Σεραίῳ Χάναι ἀλλεπαλλήλως ἀντικαθίσταντο. Διανοουμένου δ ̓ ὡσαύτως τοῦ ̓Αζὶ, διαδόχου τοῦ Μουρούτου, τὴν ἐκθρόνισιν τοῦ ἐγγόνου τοῦ Καλίτα, Δημήτριος ὁ Κωνσταντίνου ἔλαβεν ἐκ νέου θέσπισμα τοῦ Χάνη ὅπως ἀναλάβῃ τὴν Μεγάλην Η γεμονίαν· τὸ δὲ θέσπισμα τοῦτο ἐκόμισαν αὐτῷ ἐκ τῆς παρεμβολῆς κατὰ τὸ ἔαρ ὁ υἱὸς αὐτοῦ Βασίλειος καὶ ὁ Τάταρος μεγιστὰν Οὐρουσμάνδος. ̓Αλλ ̓ ὁ ἡγεμὼν οὗτος, συναισθανόμενος τὴν ἑαυτοῦ ἀδυναμίαν, ἐδήλωσε τῷ τῆς Μόσχας Δημητρίῳ, ὅτι προετίμα τῆς εὐνοίας τοῦ ̓Αζὶ τὴν φιλίαν αὐτοῦ καὶ ὅτι παρητεῖτο 1365. Ὑποταγὴ τοῦ διὰ παντὸς πάσης ἀξιώσεως ἐπὶ τῆς Μεγάλης Ηγεμονίας. Ἡ μετριοφροσύνη αὕτη ἦν ἔργον τῶν περιστάσεων, οὐχὶ δ ̓ ἀρετή· οὐχ ἧττον ὅμως Δημήτριος ὁ Ἰωάννου ηὐγνωμόνησεν. Ανδρέου δὲ τοῦ Κωνσταντίνου τελευτήσαντος ἐν τῷ Κάτω Νοβογορόδῳ, ὁ ἡγεμὼν τῆς Σουσδαλίας, ἐπιθυμῶν κληρονομίαν τῆς ἐπαρχίας αὐτοῦ, μαθὼν δ ̓ ὅτι αὕτη κατελήφθη ὑπὸ τοῦ νεωτέρου ἀδελφοῦ Βορίση, προσέδραμε πρὸς τὸν Μέγαν “Ηγεμόνα τῆς Μόσχας· ὡς μὴ ἐκλιπόντος δὲ τοῦ ἀρχαίου ἔθους τῆς χρήσεως κληρικῶν ἐν ταῖς σπουδαιοτάταις πολιτικαῖς ὑποθέσεσι, προσκληθεὶς ἐκ τοῦ βάθους τῶν δασῶν ὁ Ἅγιος Σέργιος, Ηγούμενος τῆς ἐν ἐρήμῳ μονῆς τῆς Τριάδος, ἀπεστάλη ὅπως καλέσῃ τὸν ἡγεμόνα τοῦ Κάτω Νοβογορόδου ἐνώπιον τοῦ ἡγεμόνος τῆς Μόσχας πρὸς δίκην μετὰ τοῦ ἀδελφοῦ. Ἀλλ ̓ ὁ Βαρίσης, έδραιωθεὶς ἐπὶ τοῦ θρόνου θεσπίσματι τοῦ Χάνη, ἀπεκρίνατο, ὅτι μόνον ὁ Θεὸς δικάζει τοὺς ἡγεμόνας. Τότε ὁ Σέρτ γιος κατ ̓ ἐντολὴν τοῦ Μητροπολίτου ἔκλεισε πάντας τοὺς ναοὺς τοῦ Κάτω Νοβογορόδου· ἀλλ ̓ οὐδ ̓ ἡ πνευματικὴ αὕτη ποινὴ ἐτελεσφόρησε· διὸ ἐκίνησεν ὁ ἰσχυρὸς τῆς Μόσχας στρατὸς, ὑπ ̓ αὐτοῦ τοῦ ἡγεμόνος τῆς Σουσδαλίας στρατηγούμενος. Τότε δ ̓ ὁ Βορίσης, ἰδὼν τὴν ἀνάγκην τῆς ὑποταγῆς, προϋπήντησε τῷ ἡγεμόνος τοῦ ἀδελφῷ καὶ παραχωρῶν αὐτῷ τὸ Κάτω Νοβογόροδον Κάτω Νοβο- συνήνεσεν ἵνα ἐπιφυλάξῃ ἑαυτῷ μόνον τὸ Γορόδετσον. γορόδου Οὕτω δὲ προσποιησάμενος διὰ τῆς ἀγαθοεργίας ταύτης ὁ Μέγας Ηγεμὼν τὴν ἀγάπην Δημητρίου τοῦ Κωνσταντίνου, ἔγημε μετὰ μικρὸν τὴν θυγατέρα τούτου 1365-1367. Εὐδοξίαν, τελεσθέντων τῶν γάμων ἐν Κολόμνᾳ διὰ πάσης πομπῆς καὶ τῶν συνήθων τελετῶν. Συνέβη δὲ τοῦτο κατὰ θλιβερὰς περιστάσεις τῆς Μόσχας· διό τι τὸ μόλισμα, οὗ ἐμνημονεύσαμεν ἐπὶ τῆς ἡγεμονίας Μίασμα. τοῦ Συμεῶνος, ἐνσκῆψαν ἐκ δευτέρου ἐν 'Ρωσσίᾳ, ἀνε φάνη μετὰ ὀκτὼ ἔτη ἐν Πσκόβῳ, ἔνθα ἀπέκτεινε τὸν Εὐστάθιον, ἡγεμόνα τοῦ Ἰσβόρκου, καὶ ἀμφοτέρους τοῦς υἱοὺς αὐτοῦ. Ἡ φοβερὰ αὕτη πληγὴ ἐκομίσθη τῷ 1364 ὑπὸ ἐμπόρων καὶ ὁδοιπόρων εἰς Νοβογόροδον, Κολόμναν καὶ Περεάσλαβον, ἔνθα ἀπέθνησκον καθ ̓ ἑκάστην ἄνθρωποι ἀπὸ εἴκοσιν ἕως ἑκατόν. Τὸν δὲ χαρακτῆρα καὶ τὰ γνωρίσματα τῆς νόσου ἐξεικόνισαν οἱ χρονογράφοι ὧδέ πως. «Ἠσθάνετό τις πάραυτα πλητ »τομένην ὡς διὰ μαχαίρας τὴν καρδίαν, τὴν ὠμοπλά»την, ἢ τὸ μετάφρενον· μαλερὸν πῦρ κατεβίβρωσκε τὰ »σπλάγχνα, τὸ αἷμα ἔῤῥεεν ἐκ τοῦ λάρυγγος, ἄφθονος περιεχεῖτο ἱδρὼς, μεθ ̓ ὃν ἐπήρχετο ῥίγος, γεννωμένων » ἐνίοτε ἐξοιδημάτων κατὰ τὸν τράχηλον, τὸ ἰσχίον, τὴν »μασχάλην, τὰς παρειὰς, ἢ ὑπὸ τὴν ὠμοπλάτην. Ἀλλὰ * τὸ ἐπακολούθημα ἦν πάντοτε θάνατος ἄφευκτος, ταχὺς »καὶ πολυώδυνος.» ̓Αλλ ̓ οὐδ ̓ ἵνα ἐνταφιάσωσι τοὺς νεκροὺς προέφθανον, καθόσον μόλις δέκα ἐν τοῖς ἑκατὸν εὑρίσκοντο ὑγιεῖς· ἐξέπνεον δὲ οἱ ἄθλιοι ἐστερημένοι πάσης ἀρωγῆς, καὶ ἑπτὰ, ἢ ὀκτὼ, ἐνίοτε δὲ καὶ πλείονες, ἐθάπτοντο ἐν τῷ αὐτῷ τάφῳ. Διὸ πολλαὶ μὲν τῶν οἰκιῶν κατηρημώθησαν, ἐν ἄλλαις δὲ ἓν καὶ μόνον ὑπελείπετο νήπιον. Τῷ 1395 ἡ ἐπιδημία ἐνέσκηψεν ἐν 'Ροστόβῳ, Τβέρῃ καὶ Τορζέκῳ, ἔνθα ἐν μὲν τῷ πρώτῳ ἐτελεύτησαν συνάμα ὁ ἡγεμὼν Κωνσταντῖνος ὁ Βασιλείου, ἡ σύζυγος αὐτοῦ καὶ ὁ Ἐπίσκοπος Πέτρος· ἐν δὲ τῇ δευτέρᾳ, ἡ χήρα ἡγεμονὶς ̓Αλεξάνδρου τοῦ Μιχαὴλ μετὰ τριῶν αὑτῆς υἱῶν, Βσεβολόδου τοῦ Χόλμου, ̓Ανδρέου καὶ Βλαδιμίρου σὺν ταῖς γυναιξὶν, ὡς καὶ ἡ σύζυγος καὶ υἱὸς Κωνσταντίνου τοῦ Μιχαὴλ Συμεών καϊά. καὶ πολλοὶ τῶν μεγιστάνων καὶ ἐμπόρων. Τῷ 1366 ἡ Μόσχα ὡσαύτως ὑπέστη πάντα τὰ δεινὰ τῆς ἐπίδη μίας ταύτης, ἀναφανείσης καὶ ἀφανισθείσης ἐπανειλημ μένως. Τρὶς δὲ τοσαύτην ἐπήνεγκε φθορὰν ἐν Σμολέν σκῳ, ὥστε τῷ 1387 τελευταῖον πέντε μόνον ἄνθρωποι ἔμειναν ἐν αὐτῷ, οἵτινες, κατὰ τοὺς χρονογράφους, ἐξῆλθον τῆς πόλεως κλείσαντες τὰς θύρας αὐτῆς πλήρους πτωμάτων. Μεγάλη πυρ- Μικρὸν πρὸ τοῦ λοιμοῦ τούτου ἡ Μόσχα ὑπέστη καὶ ἑτέραν συμφορὰν, δηλ. πυρκαϊὰν, οἷα οὐδέποτε συνέβη· λέγεται δ ̓ ἐν τοῖς χρονικοῖς Μεγάλη πυρκαϊὰ (βσεσβιάτσκη) τῶν Ἁγίων Πάντων, διότι ἀπὸ τοῦ ναοῦ τούτων ἤρξατο. Ἡ πόλις αὕτη διῃρεῖτο τότε εἰς τέσσαρας συνοικίας, τὴν τοῦ Κρεμλίνου, τοῦ Ποσάδου, Ζαγοριδίου καὶ Ζαρεσίου, ἐντὸς δὲ δύο ὡρῶν ἢ, καὶ ὀλιγώτερον, τὸ πῦρ, ἀναῤῥιπιζόμενον ὑπὸ φοβερᾶς θυέλλης, ἀπετέφρωσεν αὐτὰς ἐξ ὁλοκλήρου, ὥστε πολλοὶ τῶν εὐπατριδῶν καὶ ἐμπόρων ἐστερήθησαν πάσης τῆς ἑαυτῶν περιουσίας. Ὁ Μέγας Ηγεμών, ἰδὼν πόσον εἰσὶν ἐπισφαλῆ τὰ ξύλινα όχυρώματα, ἔκρινεν ἐν γενικῇ συνελεύσει μετὰ τοῦ ἀδελφοῦ Βλαδιμίρου καὶ τῶν εὐπατριδῶν ἀναγκαίαν τὴν ἀνέγερ σιν τοῦ Κρεμλίνου ἐκ λίθων· διὸ κατέβαλε τὰ θεμέλια αὐτοῦ τὸ ἔαρ τοῦ 1367 ἔτους. Καὶ ἦν μὲν ἀνάγκη ἐξασφαλίσεως τῆς πατρίδος καὶ τῆς πρωτευούσης, ὅτε ἤδη ἡ Ρωσσία ἤρξατο ἀναφανδὸν ἀνεγειρομένη κατὰ τῶν ἑαυτῆς τυράννων· ἀλλ ̓ οὗτοι ἀντεποιοῦντο ὁμοίως τῶν ἐπ ̓ αὐτῆς δικαιωμάτων, οὐδὲ συνεχώρουν τὴν γενναίαν αὐτῆς τόλμην. Διὸ ὁ Ταγάϊς, μεγιστὰν τῆς πα ρεμβολῆς, ἄρχων τῆς χώρας τῶν Μορδβίων, ἢ τῶν περιχώρων τοῦ Ναροβτσάτου, κατέκαυσε τὴν νῦν “Ρε Τὸ Κρεμλίνον λίθινον |