ζάνην· ἀλλ ̓ ὁ Ὄλεγος, προσλαβών παραχρῆμα τοὺς ἡγεμόνας Βλαδίμιρον τοῦ Πρόνσκου καὶ Τίτον τοῦ Κοζέλσκου, ἀπόγονον Μιχαὴλ τοῦ Τσερνιγόβου, κατέθραυσε τὸν Ταγάῖν ἐν αἱματηρᾷ μάχη. Καὶ ὁ τοῦ Κάτω τῶν Μογόλων δὲ Νοβογορόδου Δημήτριος, βοηθούμενος ὑπὸ τοῦ ἀδελφοῦ Βορίση, ἐτιμώρησεν ὡσαύτως ἕτερον ἰσχυρόν. ἅρπαγα Τάταρον, Βουλάτ-Τεμῖρον τοὔνομα· διότι οὗτος, καταλαβών τὰς ὄχθας τοῦ ̔Ρᾶ, ἐλεηλάτει καὶ ἐξεπόρθει τὰ περὶ τὸν ποταμὸν τοῦτον χωρία τοῦ Βορίση· ἀλλ ̓ ἔφυγε πέραν τοῦ Πιάνα, καταδιωκόμενος ὑπὸ τῶν ἡμετέρων ἡγεμόνων. Πολλοὶ τῶν Τατάρων τότε ἐπνίγησαν, ἢ ἐξωλοθρεύθησαν ὑπὸ τῶν Ῥώσσων, καὶ αὐτὸς δ ̓ ὁ Βουλὰτ-Τεμῖρος, διασωθεὶς εἰς τὴν παρεμβολήν, ἐφονεύθη ὑπὸ τοῦ Χάνη ̓Αζί. Ἀλλ ̓ αἱ ἐχθροπραξίαι αὗται ἦσαν μόνον προανάκρουσμα σπουδαιοτάτων ἐν Νίκαι κατὰ 1367. τῷ μέλλοντι. Παρασκευαζόμενος εἰς κρίσιμον πάλην κατὰ τῆς πολυκεφάλου παρεμβολῆς, ὁ Μέγας Ηγεμὼν ἐμερίμνα ὑπὲρ τῆς ἀποκαταστάσεως τῆς τάξεως ἐντὸς τῆς πατρίδος. ̓Αλλ ̓ ἡ αὐτογνωμοσύνη τοῦ Νοβογορόδου διήγειρε τὴν ἀγανάκτησιν αὐτοῦ· διότι πολλοὶ τῶν Νοβογοροδίων, ὁλοκλήρους ἐθελοντῶν φάλαγγας συνιστῶντες, Ληστείαι τῶν Νοβσγοροδίων ἐλεηλάτουν͵ τὰς ἀπωτάτας χώρας ἄνευ ἀδείας τῆς κυ- τυχοδιωκτῶν. βερνήσεως. Οὕτω τῷ 1364, ἄρχοντος αὐτῶν νέου τινὸς, ̓Αλεξάνδρου τοὔνομα, καταβάντες τὸ ῥεῦμα τοῦ Ὀβίου μέχρι τῆς θαλάσσης, οὐ μόνον πρὸς τὰ ἀλλόφυλα γένη τῆς Σιβηρίας, ἀλλὰ καὶ πρὸς τοὺς ὁμοφύλους αὐτῶν κατοίκους τοῦ Δουίνα ἐπολέμησαν. Ο αὐτὸς δ ̓ ̓Αλέξανδρος καὶ ἕτεροι τολμητίαι, καταπλεύ σαν τες ὁμοίως τὸν Ῥᾶ ἐπὶ ἑκατὸν πεντήκοντα πλοιαρίων, ἐφόνευσαν πολυαρίθμους Τατάρους, Αρμενίους ̓Εμφύλιος πόλεμος τῶν ἡγε ρας. Χιβίους καὶ Βουχαρίους τοῦ Κάτω Νοβογορόδου, λατ βόντες δὲ τὰ ἐκεῖνων, γυναῖκας, τέκνα κτλ. ἐνέβαλον εἰς Κάμαν, ὅθι πολλὰς τῶν κωμῶν τῆς Βουλγαρίας λαφυραγωγήσαντες, ἐπανέκαμψαν οἴκαδε ἀλαζονικῶς. Ὁ μέγας Ἡγεμών, προστάξας τὴν σύλληψιν τοῦ ἄρχοντος τοῦ Νοβογορόδου, διερχομένου διὰ τῆς Βολόγδας, ἐπέπληξεν αὐτοὺς μετ ̓ ἀγανακτήσεως ὡς ληστρι κῶς πολιτευομένους, καθόσον ἐπελανθάνοντο, ὅτι οἱ ἀλλοδαποὶ ἔμποροι διετέλουν ἐν Ῥωσσίᾳ ὑπὸ τὴν ἄμε σον προστασίαν τοῦ κυριάρχου. Ἀλλ ̓ ἡ κυβέρνησις τοῦ Νοβογορόδου, ὑποκρινομένη ἄγνοιαν, ἐξεῦρε τρόπον πρὸς ἐξιλέωσιν τοῦ Δημητρίου. ̓Αλλ ̓ οὐδ ̓ αὐτὸς ὁ λοιμὸς κατέπαυσε τοὺς ἐμφυλί-μόνων τῆς Τβί-ους πολέμους τῶν ἡγεμόνων τῆς Τβέρης. Ὁ τοῦ Κασσίνου ἡγεμών Βορίσης ὁ Μιχαὴλ, ἀπὸ πολλοῦ πολέμιος Βσεβολόδου τοῦ Χόλμου, διεφέρετο πρὸς τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ Μιχαὴλ τὸν Ἀλεξάνδρου περὶ τῆς ἐπαρχίας τοῦ ἀποθανόντος Συμεῶνος· διότι ὁ μὲν θεῖος ἤθελεν ἵνα ἄρχῃ αὐτῆς, ὁ δ ̓ ἀνεψιὸς ἠξίου, ὅτι ὁ υἱὸς τοῦ πρεσβυτέρου ἀδελφοῦ ἦν ὁ κληρονόμος τῶν δικαιωμάτων καὶ κυριάρχης πασῶν τῶν κληρουχικῶν ἐπαρχιῶν. Τῆς δὲ διαφορᾶς εἰσαχθείσης ἐνώπιον τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ δικαστηρίου, ὁ τοποτηρητὴς τοῦ Μητροπολίτου Ἐπίσκοπος τῆς Τβέρης κατέκρινε τὸν θεῖον, ἀλλὰ προσεκαλεῖτο δι ̓ αὐτὸ τοῦτο εἰς Μόσχαν πρὸς ἀπολογίαν ἐνώπιον τοῦ Ἁγίου ̓Αλεξίου, κατηγορούμενος ὑπὸ Βασιλείου καὶ Ἱερεμίου τοῦ Κωνσταντίνου διὰ τὴν ἄδικον ἀπόφασιν. Ἡ ὑπόθεσις, ἄσημος κατ ̓ ἀρχὰς, εἶχε κακῇ τύχη σπουδαῖα ἐπακολουθήματα πρός τε τὴν Τβέρην καὶ πρὸς τὴν Μόσχαν. Καὶ ὁ μὲν ἔφηβος Μιχαὴλ, διαπρέπων ὡς ἐνάρετος καὶ φιλότιμος, εἶχεν ἰσχυρὸν προστάτην, τὸν περιφανῆ Ὀλγέρδον, γήμαντα τὴν ἀδελφὴν αὐτοῦ· γινώσκων δὲ, ὅτι ὁ Μέγας Ηγεμὼν καὶ ὁ Μητροπολίτης ὑπερασπίζονται τὸν Βασίλειον, ὡς ἐπίσης καὶ τὴν ἐπιθυμίαν τοῦ πρώτου, ὅπως ἄρχη μοναρχικῶς πάσης τῆς ̔Ρωσσίας, ἀνεχώρησεν εἰς Λιθουανίαν. Ὁ δὲ Βασίλειος καὶ Ἱερεμίας, ὠφεληθέντες ἐκ τῆς ἀπουσίας ταύτης, κατεδίωξαν τοὺς πιστοὺς αὐτῷ εὐπατρίδας, ἡγούμενοι δὲ τῆς ὑπὸ τοῦ τῆς Μόσχας Δημητρίου δοθείσης στρατιᾶς ἐξεπόρθησε τὴν ἡγεμονίαν τοῦ Μιχαὴλ, καθ ̓ ὅσον οὐδ ̓ ὑπώ- 1367. πτευον τὴν ἐπάνοδον αὐτοῦ. Ἀλλ ̓ οὗτος οὐδόλως ἐβράδυνεν ἵνα λάβη δίκην παρά τε τοῦ θείου καὶ τοῦ ἀδελφοῦ· διότι ἄγων τὸν Λιθουανικὸν στρατὸν, κατέλαβε τὴν Τβέρην καὶ ἠχμαλώτισε τὴν ἑαυτοῦ θείαν, βουλευόμενος εἶτα καὶ τὴν πολιορκίαν τοῦ Κασσίνου, ἔνθα ἦν ἐγκεκλεισμένος ὁ Βασίλειος. Ἀλλ ̓ ἐν τούτοις διήλλαξεν αὐτοὺς ὁ Ἐπίσκοπος ἐπὶ τῷ ὅρῳ, ὅτι ὁ θεῖος, παραχωρῶν τῷ ἀνεψιῷ τὰ πρεσβεῖα, ἀρκεσθήσεται τῇ ἐπαρχίᾳ τοῦ Κασσίνου. Ὁ ἡγεμὼν τῆς Μόσχας μετέσχε τῆς εἰρήνης ταύτης, ἐπικυρωθείσης ὑπ ̓ αὐτοῦ· ἀλλ ̓ οἱ προορατικοὶ σύμβουλοι τοῦ Δημητρίου, φοβούμενοι τὰς βουλὰς τοῦ Μιχαήλ, ἐπικαλουμένου Μεγάλου Ηγεμόνος τῆς Τβέρης καὶ θέλοντος, ἵν ̓ ἀνακτήσῃ τὴν ἀνεξαρτησίαν τῆς ἑαυτοῦ ἐπαρχίας, κατέφυγον εἰς τὸν δόλον· διὸ, κατ ̓ εἰσήγησιν αὐτῶν, Ἱερεμίας μὲν ὁ Κωνσταντίνου ἀπῆλθε πρὸς τὸν Δημήτριον ὡς κατήγορος τοῦ ἡγεμόνος τῆς Τβέρης, ὁ δὲ Μιχαήλ προσεκλήθη φιλικῶς καὶ εὐμενῶς εἰς Μόσχαν. Αὐτὸς δ ̓ ὁ ̔́Αγιος ̓Αλέξιος, θαῤῥύνων αὐτὸν ὅτι οὐδένα διέτρεχε κίνδυνον, ἔπειθεν, ὅτι ἡ κρίσις τοῦ Μεγάλου Ηγεμόνος παγιώ ام σει ἐσᾳεὶ τὴν ἡσυχίαν τῆς Τβέρης· ὥστε κατά τι μὲν ὁ λόγος τοῦ Μητροπολίτου, κατά τι δὲ τὸ ἱερὸν τῆς φιλοξενίας ἐματαίωσαν πᾶσαν ὑπόνοιαν δόλου. Ἐκτὸς τούτων ὁ Μιχαήλ, ἐπιθυμῶν ἵνα ἴδῃ τὴν πρωτεύουσαν τοῦ Δημητρίου, ἐπιφανῆ τότε ἐν 'Ρωσσίᾳ, γνωρίσῃ δὲ καὶ αὐτὸν τοῦτον συντυγχάνων καὶ τοῖς συνετοῖς μεγιστᾶσι τῆς Μόσχας, εἰσῆλθε μὲν ὡς ξενιζόμενος, κατ τέστη δὲ δέσμιος. Διορισθὲν εἶτα τριμελές συμβούλιον, 1368 ἐπέβαλε τῷ Μιχαὴλ νόμους, ἀπεμάκρυνε τοὺς Τβερίους εὐπατρίδας καὶ ἐκράτησεν ἐν διαφόροις οἰκίαις. Ο δόλος ἦν ἀνάξιος συνετῆς πολιτείας ! διὸ οὐδ ̓ οἱ ἔνοχοι ὠφελήθησαν ἐξ αὐτοῦ· ἐπειδὴ, κατὰ τοὺς χρονογράφους, ἡ φανερὰ προστασία τοῦ Καρατσᾶ, μεγάλου μεγιστᾶνος τοῦ Χάνη, τότε ἐπελθόντος, ἠνάγκασε τοὺς συμβούλους τοῦ Δημητρίου ἵν ̓ ἀπελευθερώσωσι τὸν καταπιεζόμενον ἡγεμόνα· ὁ δ ̓ Ἅγιος Αλέξιος, παρασυρόμενος ἀκουσίως εἰς ὑπόθεσιν ἐναν τίαν τῆς συνειδήσεως αὐτοῦ, ἀνεχαίτισεν αὐτοὺς τῆς περαιτέρω βιαιοπραγίας. Οὕτως ὁ Μιχαὴλ ἀπεχώρησε σπουδαίως, ἀγανακτῶν κατά τε τοῦ Δημητρίου καὶ τοῦ Μητροπολίτου, ἂν καὶ ὑπέσχετο δι ̓ ὅρκου λήθην τῶν γενομένων. Καὶ ὅμως παρεχώρησε τὸ Γορόδετσον, ἢ τὴν ἐπαρχίαν τοῦ Συμεῶνος, τῷ ἡγεμόνι Ἱερεμία, μεταβάντι αὐτόσε μετὰ μεγιστᾶνός τινος τῆς Μόσχας. ̓Ανάγκη δ ̓ ἦν ἵνα περατώσωσι διὰ τῶν ὅπλων ὅ,τι διὰ τοῦ δόλου ἐπεχείρησαν. Βασιλείου τοῦ ἡγεμόνος Κασσίνου τελευτήσαντος, ὁ Μέγας Ηγεμὼν ἔπεμψε στρατὸν εἰς Τβέρην ἐπὶ τῇ προφάσει, ὅτι ὑπερασπίσει τὸν υἱὸν ἀπὸ τῶν καταπιέσεων, ὁ δὲ Μιχαὴλ ὁ ̓Αλεξάνδρου κατέφυγε παρὰ τῷ Ὀλγέρδῳ. Ἀλλ ̓ ὁ ἡγεμὼν τῆς Λιθουανίας, πολεμῶν διηνεκῶς ἀπὸ εἰκοσαετίας πρὸς τὸ Γερμανικὸν τάγμα, πρὸς τοὺς Πολωνοὺς καὶ πρὸς τοὺς Ρώσσους, δεδοξασμένος δὲ ὡς πολεμιστὴς διὰ τοῦ αἵματος ἀναριθμήτων ἀνδρῶν καὶ τῆς καταστροφῆς πολλῶν πόλεων, ἔβλεπεν ἀπαθῶς τὴν ἐξασθέ νησιν τῶν ὑπηκόων αὐτοῦ, ὥστε καὶ ἐν τῷ γήρατι δια μένων δραστήριος ἀνεζήτει ἔτι νέας χώρας. Ὅθεν τῷ 1365 στρατεύσας εἰς τὰ Κυανᾶ ὕδατα, ἤτοι τὴν Ποδολίαν, καὶ εἰς τὰς ἐκβολὰς τοῦ Βορυσθένους, κατέθραυσε καὶ κατεδίωξε τρία Μογολικὰ στρατόπεδα ἕως τῆς Ταυρίδος, ἐξεπόρθησε δὲ τὴν Χερσῶνα, ἀπο- Πόρθησις τῆς κτείνας πολλοὺς τῶν κατοίκων αὐτῆς καὶ συλήσας τοὺς Χερσῶνος. ναούς. Ἔκτοτε, φαίνεται, ἡ ἀρχαία αὕτη πόλις ἠρημώθη, οἱ δὲ Τάταροι, οἱ πέραν τοῦ Βορυσθένους και τοικοῦντες, ὑπετάσσοντο τοῖς Λιθουανοῖς. ̓Αλλ' ὁ Ὀλ γέρδος, καίπερ ἐκστρατεύσας πρὸς τὸν Εὔξεινον Πόντον, ἐτάραττεν ὅμως τὴν 'Ρωσσίαν· διότι ἔνθεν μὲν οἱ στρατηγοὶ αὐτοῦ ἐκράτησαν τοῦ ‘Ῥζέβου, ἔνθεν δὲ ὁ υἱὸς αὐτοῦ ̓Ανδρέας ὁ τοῦ Πολότσκου ἐπειρᾶτο τῆς ἁλώσεως ἑτέρων ὁμόρων τόπων. Οἱ Ῥῶσσοι ὥρμησαν κατ ̓ αὐτῶν, ὥστε ὁ νέος ἡγεμὼν Βλαδίμιρος ὁ ̓Ανδρέου ἀνέδειξε τὴν ἑαυτοῦ ἀνδρίαν ἀποδιώξας τοῦ Ρζίβου τοὺς Λιθουανούς. Κατὰ τὰς περιστάσεις ταύτας ὁ Ὀλγέρδος, ὑπερασπιζόμενος ἀναγκαίως τὸν γυναικάδελφον, προέτεινεν αὐτῷ ἐκστρατείαν κατὰ τῆς Μόσχας πρὸς ταπείνωσιν τοῦ θρασέως καὶ μοναρχίαν διώκοντος νεανίου. Διὸ συναγείρας πολυάριθμον στρατὸν ̓Επιδρομὴ τῶν προσήγγιζε τοῖς Ῥωσσικοῖς μεθορίοις μετὰ τοῦ ἀδελ- Λιθουανῶν. φοῦ Κεστούτη, ὡσαύτως γεγηρακότος ἐν ταῖς μάχαις, καὶ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ Βιτόβτου, τοῦ μέλλοντος φοβεροῦ ἥρωος πᾶσι τοῖς ὁμόροις ἔθνεσι. Κατὰ τοὺς χρονογράφους, ὁ Κεστούτης, ἐπανερχόμενός ποτε ἐκ τῆς |