κατὰ Πρωσσίας ἐκστρατείας ἠράσθη περικαλλεστάτης τινος νεάνιδος ἐν Πολόγγᾳ, Βερίτας καλουμένης, ἀλλ ̓ αὕτη ὀμόσασα τοῖς εἰδώλοις, ὅτι διατηρήσει διὰ παντὸς τὴν ἑαυτῆς παρθενίαν, καὶ δι ̓ αὐτὸ τοῦτο τιμωμένη παρὰ τῷ λαῷ ὡς θεὰ, ἠρνήσατο τὸν μετὰ τοῦ ἀνδρείου ἡγεμόνος γάμον. Ὁ Κεστούτης ὅμως λαβὼν αὐτὴν διὰ τῆς βίας, ἐγέννησε τὸν περικλεῆ Βιτόβτον.

Ὁ ἡγεμὼν τοῦ Σμολένσκου ἑκὼν ἀέκων ἥνωσε τὴν φρουρὰν αὑτοῦ μετὰ τῶν Λιθουανικῶν στρατευμάτων, ἀγνοούντων ποῦ ἐπορεύοντο· διότι ὁ Ὀλγέρδος ὑπέκρυπτε τὰς περὶ σπουδαίων ἐπιχειρήσεων βουλὰς, ὅπως ἐπιπίπτη αἰφνιδίως κατὰ τοῦ ἐχ θροῦ, ὡς ἀγαπῶν τὴν διὰ δόλου νίκην μᾶλλον τῆς διὰ τῆς ἰσχύος. Εἰ δὲ καὶ περιεκυκλοῦτο ὑπὸ πολλῶν Ῥώσσων καὶ ξένων ἐμπόρων, ὁ σκοπὸς τῆς ἐκστρατείας αὐτοῦ ἔμενεν ἄγνωστος ἐν Μόσχα, ἕως οὗ ὁ κατακτητὴς οὗτος προσήγγισε τοῖς ἡμετέροις ὁρίοις. Ο ἔκπληκτος Μέγας Ηγεμὼν ἔπεμψε παραχρῆμα ταχυδρόμους πρὸς πάσας τὰς ἐπαρχίας, ὅπως συναθροίση στρατὸν, ἐπιθυμῶν δὲ ἵν ̓ ἀναχαιτίσῃ τὴν ὁρμὴν τοῦ ἐχθροῦ, προσέταξε τῷ εὐπατρίδη Δημητρίῳ Μινήνα, ἵνα ἐξέλθῃ μετὰ τῶν δυνάμεων τῆς Μόσχας, τῆς Κολόμνας καὶ τοῦ Δημητρόβου. Δευτέρου δὲ σώματος ἦρχεν ὁ στρατηγὸς τοῦ ἡγεμόνος Βλαδιμίρου τοῦ ̓Ανδρέου Υάκινθος Σούβας. Ἐν τούτοις ὁ Ὀλγέρδος ἐμαίνετο ἤδη ὡς λέων ἐν ταῖς Ῥωσσικαῖς ἐπαρχίαις, μὴ ἀπολειπόμενος δὲ τῶν Μογόλων κατὰ τὴν ὠμότητα ἐπυρπόλει τὰς πόλεις, ἠχμαλώτιζε τοὺς ἀόπλους, ἀπέκτεινε δὲ προσέτι ἐκεῖ μὲν τὸν ἡγεμόνα τοῦ Σταροδού βου Συμεῶνα τὸν Κροπέβαν, ἐν δὲ Σμολένσκῳ ἕτερον ἡγεμόνα, Κωνσταντῖνον τὸν Ἰουρίου, ἀπόγονον τοῦ

βρίου.

Αγίου Μιχαήλ τοῦ Τσερνιγόβου, ἔπειτα ἐλθὼν παρὰ τὴν λίμνην Τροστένην ἐπέπεσε μεθ ̓ ὅλων τῶν δυνά- Τῇ 21 Νοεμ μεων κατὰ τοῦ στρατηγοῦ Μινήνου. Πολλοί τῶν ἡγεμόνων καὶ τῶν εὐπατριδῶν ἔπεσον τότε μαχόμενοι, τὰ δὲ στρατεύματα τῆς Μόσχας ἐντελῶς κατεστράφησαν. Τότε ὁ Ὀλγέρδος ἠρώτησε τοὺς αἰχμαλώτους ποῦ ὁ Μέγας Ηγεμών εὑρίσκετο καὶ ἂν εἶχε στρατὸν, πάντες δ ̓ ἀπεκρίναντο αὐτῷ ὁμοθυμαδόν, ὅτι ὁ Δημήτριος ἔμενεν ἐν τῇ ἑαυτοῦ πρωτευούση, οὐδὲ συνεκέντρωσεν ἔτι τὰς ἑαυτοῦ δυνάμεις. Διὸ ὁ μεν νικητὴς ἔσπευσε πρὸς τὴν Μόσχαν, ὁ δὲ Μέγας Ηγεμών μετὰ τοῦ ἀδελφοῦ Βλαδιμίρου, τοῦ Μητροπολίτου ̓Αλεξίου καὶ τῶν ἐπιφανεστάτων εὐπατριδῶν ἐνεκλείσθη ἐν τῷ Κρεμλίνῳ, προστάξας προηγουμένως τὴν ἀποτέφρωσιν πάντων τῶν περὶ αὐτὸ οἰκοδομημάτων. Ἐπὶ τρεῖς ὅλας ἡμέρας ὁ Ὀλγέρδος ἐστρατοπέδευεν ὑπὸ τὰ τείχη συλῶν τοὺς τε ναοὺς καὶ τὰ μοναστήρια καὶ μὴ ἐφορμῶν κατὰ τῆς πόλεως, διότι ἐφοβεῖτο τὰ λίθινα τείχη καὶ τοὺς πύργους· ἀλλὰ καὶ ὁ δριμὺς παγετὸς ἐκώλυεν αὐ τὸν τοῦ ἐπιχειρῆσαι δυσχερῆ πολιορκίαν. Διὸ ἀρκεσθεὶς τοῖς λαφύροις καὶ τῷ πλήθει τῶν αἰχμαλώτων ἀπεχώρησε μετὰ τῶν ἁρπαγέντων παρὰ τῶν κατοίκων τῶν πόλεων, ἢ τῶν γεωργῶν, ἵππων καὶ λοιπῶν κτηνῶν. Οὕτως ἐξῆλθε τῆς ἡμετέρας πατρίδος βρενθυόμενος, ὅτι ἡ Ρωσσία ἐπὶ πολὺ ἀναμνησθήσεται τῶν κατα στροφῶν αὐτοῦ. Τοῦτο δὲ τῷ ὄντι συνέβη· διότι ἐπὶ τεσσαράκοντα ἔτη, τουτέστιν ἀπὸ τῆς βασιλείας τοῦ Καλίτα, ἡ Μεγάλη Ηγεμονία, μὴ ὑποστᾶσα τοσαύτας καὶ τηλικαύτας συμφορὰς, ἐπείσθη ὅτι καὶ ἄλλοι παρὰ τοὺς Τατάρους ἐκπορθοῦσι τὰ κράτη.

Ἅμα διασκεδασθείσης τῆς φοβερᾶς ταύτης καται(Ν. Καραμζ. Τόμ. 5.).

2

τὸ Τάγμα.

Πόλεμος πρὸς γίδος, ὁ Μέγας Ἡγεμὼν ἔπεμψε τὸν ἀδελφὸν Βλαδίμιρον πρὸς ὑπεράσπισιν τῶν Πσκοβίων κατὰ τῶν Γερμανῶν· διότι οἱ Πσκόβιοι, ἐξοργισθέντες ἐπὶ τῇ σφαγῇ Ρώσσων τινῶν ἐν πλήρει εἰρήνῃ ἐπὶ τῶν ὁρίων τῆς Λιβονίας, ἐκράτησαν τῷ 1362 τοὺς ἐμπόρους Γερμανοὺς, οἱ δὲ κάτοικοι τοῦ Δορπάτου τοὺς τοῦ Νοβογορόδου. Τούτου δ ̓ ἕνεκα, συγκροτηθεισῶν συνελεύσεων, ἐγένοντο διαπραγματεύσεις· καὶ τὸ μὲν Νοβογόροδον ἔπεμψεν εἰς Δορπάτον τοὺς εὐγενεῖς τούτου, τελευταῖον δὲ ἀπηλευθερώθησαν ἑκατέρωθεν οἱ κρατηθέντες. Ἀλλ ̓ οἱ Πσκόβιοι, καί τοι λαβόντες μεγάλην ποσότητα ἀργύρου παρὰ τῶν Γερμανῶν διὰ τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν, διεφώνησαν πρὸς αὐτοὺς μετ ̓ οὐ πολύ· ὥστε νέα ἔρις ἀνεφύη διὰ τὰ ὅρια ἀμφοτέρων τῶν ἐπικρατειῶν, ὁ δὲ πεμφθεὶς ὑπὸ τοῦ Μεγάλου Ηγεμόνος εἰς Δορπάτον οὐδὲν κατώρθωσε. Διὸ παρευθὺς Γερμανικός στρατός, ὁδηγούμενος ὑπὸ τοῦ Ταξιάρχου Γουλλιέλμου Φρεϊμερζίνου, τοῦ ̓Αρχιεπισκόπου Φρομγόλδου καὶ πολλῶν ἑτέρων ἀρχηγῶν, ἐνέπρησε τὰ περίχωρα τοῦ Πσκόβου, διαμείνας δὲ ὑπὸ τὰ τείχη αὐτοῦ ἐπὶ τέσσαρας καὶ εἴκοσιν ὥρας ἀνεχώρησε νύκτωρ. « Κακῇ ὅμως τύχη, λέγει ὁ τοῦ Πσκόβου χρο»νογράφος, ὁ μὲν Ηγεμών ̓Αλέξανδρος καὶ οἱ ἔγ»κριτοι ἡμῶν περιηγοῦντο τὰς κώμας, ἡμεῖς δ ̓ ἡρί»ζομεν πρὸς τὸ Νοβογόροδον». Ἀλλ ̓ ἐλθὼν ὁ ἡγεμὼν τοῦ Βλαδιμίρου Ανδρέας, ἀποκατέστησε τὴν σύμπνοιαν μεταξὺ τῶν κατοίκων τῶν δύο τούτων πόλεων· ἔκτοτε δ ̓ οἱ Νοβογορόδιοι, συμπράττοντες τοῖς ἀδελφοῖς αὐτῶν Πσκοβίοις, ἠνάγκασαν τοὺς Γερμανοὺς ἵνα 1369. λύσωσι τὴν πολιορκίαν τοῦ Ἰσβόρσκου καὶ ἀναχωρήσωσι τὸ δεύτερον ἐκ Πσκόβου· ἐπολιόρκησαν μάτην τὸ Νεϋχάβζενον, τῷ δὲ 1371 συνωμολόγησαν τέλος συνθήκην μετὰ τοῦ τάγματος.

Κλονισθεῖσα ἡ Μόσχα ὑπὸ τῆς εἰσβολῆς τῶν Λιθου ανῶν, εἶχεν ἀνάγκην ἀναπαύσεως· ἀλλ ̓ ὁ Μέγας “Ηγεμών, ἀποδοὺς τὸ κατ ̓ ἀρχὰς τῷ Μιχαὴλ τὴν διαφιλονεικουμένην ἐπαρχίαν τοῦ Συμεῶνος, ἐκήρυξε μετ ̓ οὐ πολὺ κατ ̓ αὐτοῦ νέον πόλεμον· ἀναγκάσας δ ̓ αὐτὸν 1370-1371. ἵν ̓ ἀποχωρήσῃ καὶ πάλιν εἰς Λιθουανίαν, κατέλαβε τὸ Ζούβτσεβον καὶ Μικουλῖνον καὶ ἠχμαλώτισε πολύ λοὺς πρὸς ἐξασθένησιν τοῦ κράτους τοῦ ἐπικινδύνου αὑτοῦ ἀνταγωνιστοῦ. Ἀγανακτήσας δ ̓ ὁ Μιχαὴλ διὰ τὰς συμφορὰς τοῦ ἀθώου αὑτοῦ λαοῦ, ἐβουλεύθη ἵνα διὰ τῶν Τατάρων ἐκθρονίσῃ τὸν Δημήτριον. Ο Μαμάϊς κατορθώσας ἤδη τὴν ἕνωσιν τῶν δύο παρεμ- Κράτος τοῦ βολῶν, τῆς τοῦ Σεραίου, ἢ χρυσοῦ στίφους, ἔντ Μαμάϊ θα ἦρχε τότε ὁ ̓Αζὶς, καὶ τῆς ἑαυτοῦ, παρὰ τῷ Ῥᾷ κειμένης, ἀνηγόρευσε Χάνην τὸν Μαμὰν Σουλτὰν, καὶ ἦρχεν ἐν ὀνόματι τούτου· δυσηρεστημένος δ ̓ ἴσως κατὰ τοῦ Δημητρίου, ἢ καὶ χαριζόμενος τῷ Ὀλγέρδῳ ὡς φίλος αὐτοῦ ἤκουσεν εὐμενῶς τοῦ Μιχαήλ, ὥστε ἔδωκεν αὐτῷ θέσπισμα ἀνυψοῦν αὐτὸν εἰς τὴν Μεγάλην Ηγεμονίαν, πρεσβευτὴς δὲ τοῦ Χάνη ἔμελλεν ἵνα πορευθῇ σὺν αὐτῷ εἰς Βλαδίμιρον. Ἀλλ ̓ ἡ ἐποχὴ τῆς τυφλῆς ὑποταγῆς παρῆλθεν ἤδη· διὸ ἴλαι ἱππικοῦ τῶν Μοσχίων κατέλαβον παραχρῆμα πάσας τὰς ὁδοὺς πρὸς σύλληψιν τοῦ ἡγεμόνος τῆς Τβέρης· ὥσε ὁ Μιχαὴλ καταδιωκόμενος ἔνθεν κἀκεῖθεν, μόλις διεσώθη εἰς Βίλναν.

1

Ο πολιὸς Ὀλγέρδος, νικητὴς τῶν Σταυροφόρων, Γερμανῶν, ἐτέρπετο ἢ μᾶλλον ἠδημόνει ἐπὶ τῇ εἰρήνῃ, ὅτε ἡ σύζυγος αὐτοῦ, ἀδελφὴ τοῦ Μιχαήλ, ἐμεσίτευσε

θερμῶς ὑπὲρ τοῦ ἀδελφοῦ. Ὁ δὲ Δημήτριος παρώξυνεν ἐκ νέου καιρίως τὴν Λιθουανίαν, ἀποστείλας τοὺς στρατηγοὺς τῆς Μόσχας πρὸς πολιορκίαν τοῦ Βριάνσκου καὶ διατάραξιν τῶν κτήσεων τοῦ ἡγεμόνος τοῦ

Σμολένσκου, συμμάχου αὐτῆς. Ὅθεν ὁ Ὀλγέρδος, Δευτέρα εἰ- κρίνας ἀναγκαίαν καὶ ἑτέραν ἐκστρατείαν κατὰ τῆς σβολὴ τοῦ ̓ Ολ Μόσχας, ἀπέστειλε χιλιάδας γεωργῶν, ὅπως κατασκευγέρδου.

άσωσιν εὐθείας ὁδοὺς ἐν μέσῳ τῶν παγέντων ἑλῶν καὶ ποταμῶν· ὁ δὲ στρατὸς ὧδευε νυχθημερόν μήτε διαρπάζων, μήτε πυρπολῶν τὰς κώμας, ὅπως μὴ βραδύνῃ. Λήγοντος δὲ τοῦ Νοεμβρίου ἐπολιόρκησε τὸ Βόλοκον - Λάμσκον, οὗ ἦρχεν ὁ ἀνδρεῖος καὶ ἔμπειρος Βασίλειος ὁ Ἰωάννου Βερεζουίσκης, εἷς τῶν ἡγεμόνων τοῦ Σμολένσκου καὶ πιστὸς τοῦ Δημητρίου φίλος. Καὶ ἡ μάχη παρετάθη ἐπὶ τρεῖς ἡμέρας, ἀλλ ̓ οἱ πολιορκούμενοι, μὴ καταβληθέντες ὑπὸ τοῦ πλήθους τῶν πολιορκητῶν, ἀντέστησαν ἰσχυρῶς, ὥστε ὁ Ὀλγέρδος, ἀποβαλὼν πᾶσαν ὑπομονὴν, ἀπεχώρησε μετ' ἀγανακτήσεως τοῦ ἀθλίου ξυλίνου φρουρίου· διότι ὁ καιρὸς ἐφαίνετο αὐτῷ πολύτιμος. Ἀλλ ̓ οἱ ‘Ῥῶσσοι ἐθρήνησαν τὸν περίδοξον αὐτῶν ἀρχηγόν· διότι πολέμιος στρατιώτης, κεκρυμμένος ἐντὸς λάκκου, ἰδὼν τὸν Βερεζουίσκην πρὸ τῶν πυλῶν τῆς πόλεως, κατετόξευσεν αὐτόν. Ὁ πιστὸς δ ̓ οὗτος υἱὸς τῆς πατρίδος χαίρων ἐπὶ τῇ σωτηρίᾳ τῆς πόλεως, ἀφιέρωσε τῷ Θεῷ τὰς τελευταίας στιγμὰς τῆς ζωῆς αὑτοῦ τελευτήσας μοναχός.

Τῇ 6 Δεκεμβρίου ὁ Ὀλγέρδος καὶ ὁ ἀνδρεῖος Κεστούτης, ἄρχων τῆς δεξιᾶς πτέρυγος τοῦ στρατοῦ αὐτοῦ, ἐστρατοπέδευσαν παρὰ τῇ Μόσχα μετὰ τοῦ Σβιατοσλάβου, ἡγεμόνος τοῦ Σμολένσκου. Ἐπὶ ὀκτὼ δ ̓ ἡ