Εικόνες σελίδας
PDF
Ηλεκτρ. έκδοση

Dolabellam, consularem et triumphalem virum, repetundarum postulavit: absolutoque, Rhodum secedere statuit, et ad declinandam invidiam, et ut per otium ac requiem Apollonio' Moloni, clarissimo tunc dicendi magistro, operam daret. Huc dum hibernis jam mensibus trajicit, circa3 Pharmacusam insulam a 4 prædonibus captus est; mansitque apud eos, non sine summa digna

[ocr errors]

Sed de talibus nihil potest certi constitui. Repetundarum postulavit, accusavit; ex lege Cornelia Sullæ Dictatoris, quæ illis temporibus proxima. Recensum legum de repetundis vide apud Sigon. de Judic. II, 27. Mos autem fuit adolescentibus nobilibus Romanorum, accusare viros illustres, ad eloquentiæ famam sibi comparandam. MONTAIGNE, Essais, I, 51, ubi plura vide: « Les republiques qui se sont «< maintenues en un estat reglé et «< bien policé, comme la cretense " ou lacedemonienne, elles n'ont pas faict grand compte d'orateurs.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

Ariston definit sagement la rhetorique, Science à persuader le « peuple; Socrates, Platon, Art de tromper et de flatter.... C'est un util inventé pour manier et agiter « une tourbe et une cominune desreglee; et est util qui ne s'employe qu'aux estats malades, comme la « medecine. En ceulx où le vulgaire, « où les ignorants, où touts, ont « tout peu, comme celuy d'Athenes, « de Rhodes et de Rome, et où les « choses ont esté en perpetuelle tempeste, là ont afflué les ora«teurs..... L'eloquence a flori le plus à Rome, lorsque les affaires « ont esté en plus mauvais estat, « et que l'orage des guerres civiles les agitoit, comme un champ li

a

5

«bre et indompté porte les herbes « plus gaillardes. »

2. Apollonio Moloni. Alii, Molonis. Fuit sane Molonis filius Apollonius; «sed fuit Græcorum (ita fere Spalding. ad Quintil. Inst. III, 1, 16) illo quidem tempore mos, ut ipsum patris nomen superadderent filio. Romanos contra genitivo usos in hac re, negat Salmasius. » Idem Spaldingius docet, præeunte Casaub. ad h.1. distinguendum esse nostrum Apollonium ab Apollonio Alabadensi, qui Maxaxou cognomen habebat. Noster Ciceronis fuit magister. De illo Valer. Maxim. II, 2, 3: « Quis ergo huic consuetudini, qua nunc græcis actionibus aures curiæ exsurdantur, januam patefecit? ut opinor, Molo rhetor, qui studia M. Ciceronis acuit. »

3. Circa Pharmacusam insulam: ad litus Asiæ supra Miletum; cf. Cellar. Geogr. Ant. III, 2, p. 24. Aliæ duæ ad Salaminem juxta Atticæ litus erant parvæ insulæ hujus nominis. Strabo, IX, 1, 15.

4. A prædonibus. De origine horum piratarum vide Appian. Mithrid. 92 seq. Compescuit eos postea Pompeius, A. U. 687.

5. Dignatione; h. e. dignitate. Tacit. Annal. II, 53: « quo plus dignationis adulatio haberet; » III, 75: dignatione magistratus.

[ocr errors]

8

6

tione, prope quadraginta dies, cum uno medico et cubiculariis duobus : nam comites servosque ceteros initio statim ad expediendas pecunias, quibus redimeretur, dimiserat. Numeratis deinde quinquaginta talentis, expositus in litore, non distulit, quin e vestigio classe deducta persequeretur abeuntes; ac redactos in potesta9 tem, supplicio, quod illis sæpe minatus inter jocum fuerat, afficeret. Vastante regiones proximas 10 Mithridate, ne desidere in discrimine sociorum videretur, ab

Vell. II, 41 : « idem postea admodum juvenis, quum a piratis captus esset, ita se per omne spatium, quo ab iis retentus est, apud eos gessit, ut pariter iis terrori venerationique esset. » Male igitur h. 1. alteram lectionem, indignatione, defendit Oudendorp. Nam Cæsarem non captivum, sed illius custodes piratas videri ait Plutarchus.

6. Cum uno medico. Alii, Plutarchi dicta sequentes, cum uno amico legendum opinantur. Nil mutant MSS. libri.

7. Ad expediendas pecunias; id est, comparandas. Cæs. Bell. Gall. VII, 36, « non prius agendum constituit, quam rem frumentariam expedisset. Auctore Vell. II, 42, publica civitatum pecunia redemtus est Cæsar.

[blocks in formation]

nes erant, partem classis fugavit,
partem mersit, aliquot naves mul-
tosque mortales cepit; lætusque no-
cturnæ expeditionis triumpho ad
suos reversus est; mandatisque cu-
stodiæ,
, quos ceperat, in Bithyniam
perrexit ad Proconsulem Junium,
petens, ut auctor fieret sumendi
de captivis supplicii. Quod quum
ille se facturuin negasset, venditu-
rumque captivos dixisset (quippe
sequebatur invidia inertiam), in-
credibili celeritate revectus ad ma-
re, priusquam de ea re ulli Procon-
sulis redderentur epistolæ, omnes,
quos ceperat, suffixit cruci. » Vide
infra, cap. 74. - Pro inter jocum,
alii, per jocum. Sed inter sæpius
esse idem quod in vel per, et de lo-
co, tempore et re, dici, docet Du-
ker. ad Flor. II, 6, 41.

[blocks in formation]

Rhodo, quo pertenderat, transiit" in Asiam : auxiliisque contractis, et Præfecto regis provincia expulso, nutantes ac dubias civitates retinuit in fide.

V. Tribunatu militum, qui primus Romam reverso per' suffragia populi honor obtigit, auctores restituendæ tribuniciæ potestatis, cujus vim Sulla deminuerat, eni

"

[ocr errors]
[ocr errors]

"

[ocr errors]
[ocr errors]

mains) fût une espèce de servitude, il était néanmoins très recherché; car on était sûr que l'on ne recevait d'injures que d'eux, et l'on avait sujet d'espérer qu'elles seraient moindres: ainsi, il « n'y avait point de services que les " peuples et les rois ne fussent prêts à rendre, ni de bassesses qu'ils « ne fissent pour l'obtenir. » Norunt hoc ineunte sæculo gentes, quam dura sit amicitia, quæ fœderatorum gregem unius voluntati obstringit, quum, imperantibus Gallis, Europam supercilio miles purpuratus movebat. - Ab Rhodo. Ita sæpe auctores: cf. interpr. ad Cæs. Bell. Civ. I, 11, ubi ab Arimino.

11. Transiit in Asiam: magno sane hominis privati conatu. Præerat Asiæ tum Junius, qui Velleio Proconsul dicitur. Non sine justa ratione morosius ille arrogantiæ Cæsaris succensebat.

V. 1. Per suffragia populi. Ita de Mario Sallust. Jug. 63: « Ergo ubi primum tribunatum militarem a populo petit, plerisque faciem ejus ignorantibus, facile notus per omnes tribus declaratur. » Scilicet electio Tribunorum militum modo penes imperatores, modo divisa inter Consules et populum erat (ab illis creati Rutuli seu Rufuli, secundum Festum ab auctore legis Rutilio Rufo, ab hoc comitiati appellaban

tur), variata re pro varia partium vel ordinum potentia, vel postulante Reipubl. necessitate, ut populo, ineptis hanc dignitatem tribuendi atque ita patriæ officiendi, potestas adimeretur.

2. Auctores restituendæ, etc. Rem, per plures annos cum maximis contentionibus tentatam (cf. orationem Licinii Macri, apud Sallust. Edit. nostr. pag. 390) perfecerunt Pompeius et Crassus Consules, A. U. 684. Vell. II, 30: « Hoc consulatu Pompeius tribuniciam potestatem restituit, cujus Sulla imaginem sine jure reliquerat. Cujus vim Sulla deminuerat. Liv. Epit. LXXXIX: ( Sulla Dictator factus... Tribunorum plebis potestatem minuit, et omne jus legum ferendarum ademit.» MONTESQUIEU, Grandeur et Décadence, etc. cap. XI: « Sylla fit

[ocr errors]
[merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small]

xissime juvit. L. etiam Cinnæ, uxoris fratri, et qui cum eo civili3 discordia Lepidum secuti, post necem Consulis ad Sertorium confugerant, reditum in civitatem rogatione4 Plotia confecit, habuitque et ipse super ea re concionem.

VI. Quæstor Juliam 'amitam, uxoremque Corneliam, defunctas laudavit e more pro Rostris. Sed in amitæ quidem laudatione, de ejus ac patris sui utraque origine sic refert: « Amitæ meæ Juliæ maternum genus ab regibus ortum, 2 paternum cum Diis immortalibus conjunctum est. Nam ab Anco Marcio sunt Marcii Reges, quo 3nomine fuit mater: a Venere Julii, cujus gentis familia est nostra. Est ergo in genere et sanctitas 4 regum, qui plu

3. Civili discordia Lepidum secuti. Vide cap. 3. Post necem ; post mortem. Morbo enim obierat Lepidus.

a

[ocr errors]

4. Rogatione Plotia. Gell. XIII, 3: « repperi tamen in oratione C. Cæsaris, qua Plautiam rogationem suasit, necessitatem dictam pro necessitudine, etc. » Rogatio differt a lege sec. Festum ita : Rogatio est, quum populus consulitur de uno pluribusve hominibus, quod non ad omnes pertineat, et de una pluribusve rebus, de quibus, non omnibus, sanciatur. Nam quod in omnes homines resve populus scivit, lex appellatur. » Egit igitur Plautius, seu Plotius, Tribunus plebis, hac rogatione de reducendo L. Cinna exsule, nec confundendæ ejusdem leges de vi et judiciaria.

VI. 1.Juliam amitam, quæ Mario seniori nupserat; ex illa natus junior Marius. Morem mortuos laudandi pro Rostris describit Polyb. VI, 53, 64. Post illatam a Gallis

3

Urbi vastationem, matronis etiam decretus honos est, ut ipsæ mortuæ laudarentur, quod aurum pro pactæ mercedis summa contulissent. Liv. V, 50.

2. Paternum. Vell. II, 41: « hic (Cæsar) nobilissima Juliorum genitus familia, et, quod inter omnes antiquissimos constabat, ab Anchise ac Venere deducens genus, etc. » Coelius ad Cic. (Div. VIII, 15) Venere prognatum dicit Cæsarem. Eadem de Augusto Virgil. Æneid. I, 286; et VI, 790 seq. plo Veneris Genetricis, a Cæsare condito, vide cap. 61.

[ocr errors]

De tem

3. Quo nomine fuit mater, ipsius amitæ Julia scilicet, Marcia, quæ avo Cæsaris, C. Cæsari, nupserat.

4. Sanctitas regum; quos more inter homines sancito violari haud licet. Cecidit tamen sacrosanctus ille noster Henricus IV, ipsorum gladio confossus, qui religionis velo scelera tegentes, sanctitatem regum maxime celebrant. Tribuna

5

rimum inter homines pollent, et cerimonia Deorum, quorum ipsi in potestate sunt reges. » In Cornelia autem locum Pompeiam duxit, Q. Pompeii filiam, L. Sullæ neptem cum qua deinde divortium fecit, adulteratam opinatus a P. Clodio; quem inter publicas cerimonias penetrasse ad eam muliebri veste tam constans fama erat, ut Senatus 7 quæstionem de pollutis sacris decreverit.

VII. Quæstori ulterior 'Hispania obvenit: ubi quum mandatu Prætoris, jure dicundo conventus circumiret,

2

tus sanctitas apud Cic. Sext. 37. Tri-
buni enim erant inviolabiles.
Qui plurimum inter homines pol-
lent, etc. Eadem Horatio sententia,
Carm. III, 1, 5:

Regum timendorum in proprios greges,
Reges in ipsos imperium est Jovis.

Cerimonia Deorum, ut recte
Wolfius, est religiosa veneratio.

5. Pompeiam duxit. Auctore Plutarch. Cæs. 5, post quæsturam. Pater Pompeia, Q. Pompeius Rufus, filius Q. Pompeii, Consulis cum L. Sulla A. U. 665, interfectus erat a P. Sulpicio, plebis Tribuno. Vell. II, 18. De Pompeiis Rufis, vide Clav. Cic.

6. Inter publicas cerimonias; inter sacra bonæ Deæ. Descriptionem hujus festi et facinoris Clodii lege apud Plutarch. Cæs. 9, 10; conf. et Cic. ad Attic. I, 22; Sext. 54. Accidit Prætore Cæsare, A. U. 692. Habebantur enim illa sacra Kal. Maiis, a Vestalibus virginibus in Consulum et Prætorum ædibus, prohibitis aditu omnibus maribus. Vide cap. 74.

7. Quæstionem; extra ordinem. Cic. ad Attic. I, 13: « credo enim te audisse, quum apud Cæsarem

[blocks in formation]
« ΠροηγούμενηΣυνέχεια »